Miód - powstaje z nektaru kwiatowego i spadzi, które są zbierane przez robotnice za pomocą długiego języczka, przenoszone i gromadzone w plastrach w ulu. Do tego surowca dodawane są enzymy powodujące rozpad sacharozy na cukry proste - glukozę i fruktozę. W przyniesionym do ula nektarze bądź spadzi jest ich zaledwie kilkanaście procent. Poprzez odparowanie wody pszczoły doprowadzają do tego, że w dojrzałym miodzie jest około 80 % cukru. W zależności od surowca wyróżnia się miody kwiatowe (nektarowe) np. rzepakowy, wrzosowy, gryczany, akacjowy, lipowy, malinowy, wielokwiatowy lub spadziowe – najczęściej z drzew iglastych.

Spadź jest to słodka wydzielina mszyc i czerwców (niewielkie owady, pasożyty roślin). Spośród drzew liściastych najlepiej spadziują: lipa, wierzba, dąb, grab, klon i osika. Każdy z miodów ma specyficzny kolor np. miody spadziowe są ciemne, smak oraz właściwości dietetyczne i zdrowotne. Jest on stosowany zarówno jako środek spożywczy jak i lek. Jest źródłem łatwo dostępnej energii, wzmacnia system nerwowy, ma pozytywny wpływ na pracę wątroby, wzmacnia serce, stabilizuje ciśnienie krwi, przyspiesza trawienie oraz ma działanie lekko przeczyszczające, ma także działanie kosmetyczne - przeciwdziała procesom starzenia. Obecność między innymi inhibiny powoduje że miód ma działanie bakteriostatyczne (hamuje rozwój bakterii), a nawet bakteriobójcze.

Naturalny miód pszczeli powstaje z nektaru wydzielanego przez rośliny nektarodajne lub ze spadzi. Miód smakuje znakomicie do pieczywa, do pikantnych serów lub jako składnik sosów. Nadaje się również jako składnik polew do prażonych orzechów, kasztanów, owoców lub ciast.

Pyłek pszczeli - zbierany jest do specjalnych koszyczków umieszczonych na ostatniej parze odnóży. Pszczoły zlepiają go z miodem i przenoszą w postaci grudek. Gdy koszyczki na obu odnóżach napełnią się i zaczynają wyglądać jak wypchane siatki z zakupami pszczoła wraca do ula i oddaje pożytek pszczole magazynierce. Zawartość koszyczka (obnóże) jest upychany w komórkach pszczelich w plastrach, ulega fermentacji i przekształca się w pierzgę. Jest to podstawowe źródło białka i jeden z głównych pokarmów młodych pszczół.

Pyłek pozyskuje się, zmuszając pszczoły zbieraczki do przechodzenia przez poławiaczki pyłku rozpostarte u wejścia do ula - część pyłku (ta na włoskach) zostaje na siatce. Pyłek po pozyskaniu powinien być szybko wysuszony (liofilizacja,), przechowuje się go w hermetycznych pomieszczeniach nie dłużej niż rok. Zalecany jest jako substancja dietetyczna i wzmacniająca, dobrze działa na trawienie.

Wosk - jest to substancja wydzielana przez młode pszczoły, która służy im do budowania plastrów w ulu. Wosk produkowany jest przez gruczoły znajdujące się na spodniej części odwłoka pszczoły robotnicy. Produkcja wosku zależy od jej wieku. Największa jest w trzecim tygodniu życia pszczoły.

Wosk pszczeli ulega szybkiemu procesowi starzenia, który polega na ciągłej zmianie stosunku ilościowego poszczególnych składników. Z tego względu zaleca się częstą wymianę starych plastrów na węzę.

Człowiek wykorzystuje go przez stapianie pustych plastrów i używa do produkcji świec, maści i kosmetyków.

Kit pszczeli (propolis) - jest to wonna, lepka mieszanka żywic zbieranych przez pszczoły z pąków kwiatów i młodych pędów topoli, brzozy, świerku, kasztanowca i innych drzew oraz roślin zielonych, uzupełniona domieszką miodu i pyłku. Propolis służy pszczołom do uszczelniania ula i dezynfekcji. Pokrywają też nim ("mumifikują" - w celu zapobieżenia ich rozkładowi) ciała martwych szkodników, które wtargnęły do ula (ryjówki, myszy), a których, ze względu na rozmiary, nie są w stanie usunąć na zewnątrz. W ciągu roku pszczoły gromadzą ok. 50 g propolisu.

Zalicza się ją do cennych naturalnych substancji leczniczych. Posiada właściwości regeneracyjne, antybakteryjne, znieczulające i stymulujące odporność. Jest składnikiem wielu leków.

Mleczko pszczele - jest wydzieliną gruczołów gardzielowych pszczół karmicielek, ma gęstą, półpłynną konsystencję, kolor jasnożółty do jasnoszarego. Mleczko charakteryzują silne właściwości antybiotyczne, poza tym wzmacnia odporność, usuwa zmęczenie i poprawia apetyt.

Jad pszczeli (apitoksyna) – wydzielina gruczołu jadowego pszczoły robotnicy lub matki pszczelej. Jest to bezbarwna, kwaśna ciecz o gęstości 1,1313 g/cm³ i pH 5,0-5,5. Ma słaby charakterystyczny zapach. Jest mieszaniną wielu związków, między innymi są to:

• aminy
  

histamina (1% s.m)

apamina (2% s.m)

melityna (50% s.m.)

• enzymy
  

fosfolipaza (12%)

hialuronidaza (3%)

 Stwierdzono także obecność peptydów i białek.

Jad pszczeli jest odporny na niską i wysoką temperaturę. Ogrzewanie w stanie ciekłym do temp. 100°C, a także zamrażanie nie wpływa na zmianę właściwości toksycznych.

Każdy ze składników jadu pszczelego ma silne działanie farmakologiczne. Medycyna ludowa traktowała zawsze jad pszczeli jako naturalny i skuteczny środek leczniczy w różnych postaciach reumatyzmu.

Podczas żądlenia pszczoła wprowadza do ciała ofiary ok. 0,012 mg jadu, od jednej pszczoły można uzyskać ok. 0,085 mg. Skład i ilość produkowanego jadu pszczelego zależy od wieku pszczoły (maksymalnie w 10-15 dniu życia).

Jad pszczeli zawiera także feromony alarmowe, które uwalniane w chwili żądlenia przez jedną pszczołę mobilizują inne do żądlenia.

Jad pszczeli może powodować, czasami bardzo silne, reakcje uczuleniowe.

• « poprz.
• nast. »